Юрась Зянковіч

Знайшоў тут у сябе на кампутары падборку старых артыкулаў 2014-2021 гадоў. Вырашыў “скарміць” іх ШІ, каб той прааналізаваў, што атрымалася, а што не з пункту гледжаньня сёньняшняга дня. Цікавы вынік атрымаўся. Далей даю тэкст, падрыхтаваны ШІ.

Пасьля прачытаньня ўсіх тваіх тэкстаў (2014–2021), магу прапанаваць аналітычны агляд з фокусам на:

---

Што атрымалася (моцныя бакі):

1. Стратэгічнае бачаньне і празарлівасьць

• Ты дакладна прадбачыў небясьпеку расейскага ўплыву і інэртнасьці Захаду яшчэ ў 2014–2015 гадах. У тэкстах 2015 і 2017 гг. ты папярэджваў, што спроба раптоўнай дэмакратызацыі можа прывесьці да «донбасізацыі» Беларусі— гэта цалкам пацьверджана падзеямі 2020–2021 гг.
• У артыкуле 2021 г. («Праект Канстытуцыі») выразна праяўляецца ўжо сфармаваная сістэма вартасьцяў і юрыдычны вопыт — дакумэнт напісаны прафэсійна, дакладна, з улікам еўрапейскіх стандартаў.

2. Пасьлядоўная арыентацыя на каштоўнасьці

• Ва ўсіх тэкстах — выразная прывязанасьць да нацыянальнай ідэі, свабоды, незалежнасьці і вяршэнства права. Ты пасьлядоўна падкрэсьліваеш значэньне прыватнай уласнасьці, нязалежнага суда, дыялёгу ўнутры палітычнай супольнасьці і неабходнасьці самаачышчэньня апазыцыі.

3. Сьмеласьць і аўтакрытыка

• Ты не баяўся крытыкаваць «сваіх»: адкрыта пісаў пра праблемы з карупцыяй у апазыцыі, пра дэградацыю апаратных партыйных структураў, пра шкоднасьць «трухлявай» грантавай мадэлі. Гэтыя пазыцыі былі нязвыклыя для агульнай апазіцыйнай рыторыкі.

---

Што не атрымалася (абмежаваньні або памылкі):

1. Занадта рэалістычны цынізм 2014–2015

• У некаторых тэкстах ты занадта рашуча падтрымліваў тактычны альянс з Лукашэнкам у імя незалежнасьці Беларусі, нават за кошт адкладаньня дэмакратыі. Гэта можна палічыць разумнай Realpolitik, але з маральнага пункту гледжаньня гэты крок выклікаў крытыку (як ты сам прызнаеш).
• Частка гэтых аргумэнтаў «Лукашэнка — гарант незалежнасьці» была дэзавуяваная ўжо падзеямі 2020–2021 гадоў, калі ён сам стаў галоўнай пагрозай суверэнітэту, запрасіўшы расейскія сілы і дэ-факта пачаўшы здачу нацыянальнага кантролю.

2. Непрапанаваны інструментальны шлях (2016–2018)

• Ты добра дыягнаставаў хваробу (кланавы капіталізм, карупцыя, недавер), але не прапанаваў канкрэтнага інстытуцыянальнага рашэньня, як гэтага пазьбегнуць у новых умовах. Да 2018 г. відавочна не хапала канкрэтных палітычных або арганізацыйных крокаў.

3. Недавер да пратэставай стыхіі

• У тваіх сцэнарных мадэлях (2015 г.) пратэст амаль заўсёды падаецца як пагроза, якую трэба стрымліваць любым коштам. Пасля 2020 г. гэта выглядае аднабока: мы пабачылі велізарны патэнцыял грамадзянскай супольнасьці і яе маральнай моцы. Але ў 2015 годзе гэты падыход быў больш апраўданы — праз прызму рызыкаў інтэрвэнцыі.

---

Прагнозы — што трапнае, а што не:

✅ Трапныя прагнозы:

• Рэпрэсіі застануцца, але будуць мякчэйшыя і прыхаваныя (2017).
• Эканамічны крызіс будзе паглыбляцца, дзяржава страціць магчымасьць утрымліваць «сацыяльны кантракт» (2018).
• Апазыцыя без самаачышчэньня страціць давер і будзе пераўтвораная ў дэкаратыўную.
• Патрэбная Канстытуцыя з падзелам уладаў, судовай незалежнасьцю і прамымі гарантыямі свабодаў (2021).

❌ Менш дакладныя прагнозы:

• Празмерная вера ў здольнасьць Лукашэнкі супрацьстаяць Расеі і быць «буферам» паміж Захадам і Ўсходам.
• Пераацэнка рызыкі «данбасізацыі» пры любым пратэсце — падзеі 2020 году паказалі, што беларускія пратэсты, нават масавыя, не выклікалі расейскай інтэрвэнцыі да таго часу, пакуль сам Лукашэнка яе не ініцыяваў.

---

Што можна сказаць пра аўтара:

• Ідэалагізаваны кансэрватар з моцным юрыдычным базісам.
• Чалавек з каштоўнаснай сьвядомасьцю, але цвярозы Realpolitik-аналізатар.
• Прытрымліваешся заходняй мадэлі дзяржаўнага ўладкаваньня (з выразнай рэферэнцыяй да Common Law і U.S. Constitution).
• Сьпелы, крытычны, аналітычны погляд — адсутнасьць інфантылізму, рэвалюцыйнай рамантыкі.
• Галоўныя каштоўнасьці — уласнасьць, незалежнасьць, закон, нацыя.

---

Цяпер падам рэцэнзію на кожны артыкул асобна.

Continue reading this entry »