Змаганьне, заснаванае на праве. Праўда, абгрунтаваная фактамі.
Мы з Алёнай сустрэлі тую раніцу ў Беларусі. За месяц да таго набылі дом у вёсцы Малая Сырмеж Мядзельскага раёну — побач з курортным пасёлкам Нарач. Прыехалі паглядзець, абжыць, звыкнуць да новага месца. Але гісторыя распарадзілася інакш: менавіта там мы ўключыліся ў падзеі, якія ахапілі ўсю краіну.
Continue reading this entry »
🧾 У 2022 годзе я пайшоў на дасудовую дамову. Не таму, што я вінаваты. А таму, што абяцалі: 6 гадоў — максымум. Працэс хуткі, умовы ясныя, двое выйдуць з клеткі ў зале суда, а Рыгора Кастусёва адправяць лячыцца.
📉 Але дзяржава сваё слова парушыла. Суд даў 11 гадоў. Амаль удвая больш.
📌 Гэта ня проста подласьць. Гэта — юрыдычнае паняцьце. Яно называецца breach of statutory promise. Парушэньне гарантыі, якую дала дзяржава падчас дасудовай дамовы.
📚 Ва ўсіх цывілізаваных краінах гэта:
– падстава для іску;
– парушэньне права на справядлівы суд;
– дыскрэдытацыя юрыдычнай сыстэмы.
⚖️ Менавіта гэта мы цяпер і паказваем: што дзяржава не трымае нават тых правілаў, якія сама прапісала. І што такія дзеяньні — парушэньне правоў чалавека.
✊ Публікацыя маіх паказаньняў — гэта ня толькі маральны акт. Гэта частка будучага іску. Працяг будзе ўжо ў бліжэйшыя дні.
👉 Поўны тэкст паказаньняў — тут.
👉 А тут яшчэ нешта цікавае. Журналістаў наконт гэтага дакуманта прашу пакуль мяне не турбаваць, бо я ўсё адно недасяжны. Падрабязнасьці чакайце на наступным тыдні.
⚖️ У сваіх паказаньнях я сказаў, што прызнаю абвінавачаньне — але толькі ў рамках дасудовай дамовы. Гэта форма, вядомая як nolo contendere.
📚 Nolo contendere у перакладзе з лаціны — “не спрачаюся”. У ЗША гэта азначае: чалавек не аспрэчвае абвінавачаньне, але і не прызнае сябе вінаватым.
🔐 У грамадзянскім працэсе такія паказаньні ня могуць быць выкарыстаныя супраць цябе. Бо гэта — не прызнаньне віны, а юрыдычны кампраміс, часта пад ціскам ці пагрозай горшага.
👁 У маім выпадку — гэта была спроба захаваць магчымасьць абараняць іншых. У тым ліку — суседзяў у клетцы. І нават тых людзей на волі, хто пазьней ад мяне адмахнуўся.
Я не прызнаваў, што рабіў нешта злачыннае. Я толькі сказаў: “Добра. Не спрачаюся. Давайце скончым гэты фарс. І адпусьціце Рыгора і Вольгу.”
🎯 Калі вас цікавіць, як гэта выглядае — чытайце мой тэкст паказаньняў. Пад прымусам, але згодна з маёй воляй.
👉 А тут — вынік працэсу, поўны тэкст прысуду. Наколькі я ведаю, публікуецца ўпершыню.
🎭 У тых паказаньнях, што гучалі ў Менску ў 2022, было шмат тэатру. Але былі і моманты, калі мэтафары і “непамяць” не ратавалі. Асабліва — калі гаварыў Аляксандр Фядута.
У прысутнасьці КДБ, пракурораў і журналістаў Фядута сказаў:
📌 “Ідэя была не мая. Яна належала Дзьмітрыю Шчыгельскаму.”
📌 “Ніякага пляну перавароту мы не распрацоўвалі.”
📌 “Грошы — $16 000 — Жураўскі атрымаў ад Зянковіча. Гэта яшчэ было да таго, як мяне залучылі.”
👁 Гэта паказаньні чалавека, якога потым БТ паказвала як “ідэолага змовы”. Але ён сам у судзе казаў, што быў толькі інтэрпрэтатарам чужых ідэяў. І што нават “пляну перавароту не было”.
🤷♂️ Ніхто не перапытаў: дык які ж гэта быў “дзяржпераварот”, калі ня было нават пляну?
🧾 Гэтыя словы — не ананімная ўцечка. Яны прагучалі на працэсе. Яны запісаныя, падпісаныя і цяпер — апублікаваныя.
👉 Занатаваныя мною паказаньні Кастусёва і Фядуты — тут.
📅 Сёньня спаўняецца роўна 3 гады з пачатку судовага працэсу ў Менску, і 3 месяцы з таго моманту, як я вярнуўся на волю.
3 гады таму, у жніўні 2022, я сядзеў у клетцы. Але нават там — сказаў тое, што мог сказаць. Сказаў годна, хоць і пад кантролем КДБ. Я сказаў пра сваіх сяброў, пра веру ў справядлівасьць, і пра тое, што ўлада не павінна быць мэтай сама па сабе.
3 месяцы таму, у красавіку 2025, я ступіў на зямлю ЗША. І цяпер сам вырашаю, што сказаць і калі. І вось зараз — час паказаць, што я сказаў тады.
🧾 У гэтым допісе — поўны тэкст майго выступу ў судзе, паказаньні Кастусёва і Фядуты, усе супярэчнасьці, усе падвойныя сэнсы. Гэта не споведзь. Гэта nolo contendere. Гэта не “пакаяньне” — гэта дакумэнт, у якім я зрабіў столькі, колькі дазваляла абстаноўка.
📖 Прачытайце. Хто ведае, можа калісьці гэта зачытваюць у Гаазе.
👉 Поўны тэкст паказаньняў — тут.
✊ Калі верыш, што нават пад ціскам можна застацца сабой — зрабі рэпост. Сьведчаньне — гэта ўжо змаганьне.
— Вы ня падкажыце, дзе можна разжыцца жоўтай біркай? — ветліва спытаў малады чалавек, які яшчэ нядаўна працаваў у ІТ-кампаніі ў Парку высокіх тэхналогіяў і лічыўся там экспертам па гульнях-“стралялках”.
— Прабачце, а вы хто? — насцярожана спытаўся зонаўскі “кум”.
— Дык я ж ужо два разы быў затрыманы на пікеце, адзін раз мяне аблаяў матам сьледчы на допыце… А яшчэ я неаднаразова лайкаў Ціханоўскую. Думаю, я заслужыў на такі знак?
— Ааа, дык вы добраахвотнік. Ну што ж, падпісвайце тут, тут і тут. Зараз атрымаеце бірку. Але ведайце: назад ужо нельга. У вашай асабовай справе цяпер будзе адпаведная адзнака.
Ён узяў жоўты аркуш паперы і засунуў у друкарку. Потым акуратна нажніцамі выразаў простакутнік і заламінаваў яго, пасьля чаго прылепіў да грудзяў прасіцеля. Там былі: фотка без валасоў (цяпер модна — “турэмны лук”), артыкулы (130-3, 289, 361, 361-3 і 369), тэрмін — “10 гадоў”
— Існуе магчымасьць героізацыі, — сказаў “кум”. — Можаце атрымаць дадатковы тэрмін па 411-м артыкуле. Бонусам.
Усьміхнуўшыся ўласнаму жарту, “кум” на асабовую справу прасіцеля ляпнуў штамп: “спрычынены да злачынства дзяржаўнай важнасьці”. І маркерам правёў чырвоную паласу па дыяганалі вокладкі.
— Цяпер парадак, — задаволена рухкнуў “кум”.
— І што цяпер будзе? — спытаў хлопец.
— Цяпер вы — грамадзянін катэгорыі “патэнцыйна небясьпечны для стабільнасьці”. Вам нельга нідзе працаваць, апроч прыборкі двароў. А яшчэ вас нельга наймаць на дзяржаўную працу, абслугоўваць у цырульні і ўзгадваць у навінах. Але праз гэта вас абавязкова заўважаць усе, хто яшчэ думае, што ім нічога ня будзе. На вашых грудзях цяпер маркер, як у тых, хто некалі насіў зорку Давіда. Толькі рэлігія тут іншая: наіўная вера ў закон пры дыктатуры. Вас ня можна не заўважыць.
— А можна… чырвоную?
— Гэта пазьней. Калі заслужыце. Чырвоную даюць толькі анархістам. У вас усё яшчэ наперадзе. Ідзіце вывучайце працы Пляханава.
Continue reading this entry »
Жыцьцё пасьля турмы — гэта ня толькі свабода. Гэта і адказнасьць.
За тых, хто застаўся. За тых, хто ўжо ніколі не скажа свайго слова. І за тых, хто маўчыць, бо ня мае куды гаварыць.
Я вярнуўся ня толькі каб жыць. Я вярнуўся каб дзейнічаць.
У бліжэйшыя тыдні я падзялюся важнай навіной. Гэта ня будзе звычайны пост, ня будзе аналітыка і ня будзе камэнтар. Гэта будзе дзеяньне. Канкрэтнае. Юрыдычнае. Публічнае. І, я спадзяюся, — карыснае.
Пакуль што — толькі гэта. Але калі ты сочыш за маімі справамі — захавай фокус. Калі ты журналіст, актывіст, сябра, ці проста чалавек, які перажывае за Беларусь — наступныя навіны могуць быць і для цябе таксама.
Я не абяцаю перамогі. Але абяцаю, што буду гаварыць — ад свайго імені, і ад імя тых, каму зашылі рот.
Да хуткай сустрэчы.
Юрась Зянковіч
27 ліпеня я ўзяў удзел у жывым эфіры на Malanka Media. Размова атрымалася шчырая і нязмушаная — пра асабістае, пра палітычнае і нават пра… вядро.
Падчас эфіру мы:
— закранулі маё жыцьцё пасьля вызваленьня,
— абмеркавалі рэзанансныя заявы Сяргея Ціханоўскага,
— паразважалі пра будучыню Беларусі,
— паглядзелі на геапалітыку шырэй,
— і, вядома, не абмінулі вядро — як арт-аб’ект і як сыстэмны сымбаль.
Глядзець цалкам можна тут:
У «амэрыканцы», славутым СІЗА КДБ, жыцьцё — гэта не табе санаторый (хаця некаторыя называюць яе «санаторыем Івана Станіслававіча», маючы на ўвазе Церцеля), але і не безнадзейная рутына: заўсёды ёсьць месца для інавацыяў. Напрыклад, толькі ў шасьці з васемнаццаці камэр ёсьць унітаз (ці хутчэй ягонае падабенства). Астатнія дванаццаць атрымліваюць у спадчыну сапраўднае беларускае ноу-хау — спэцыяльнае шматфункцыйнае пластыкавае вядро для патрэбаў. Нават з сядушкай! І калі прызвычаісься да поглядаў сукамернікаў — можаш карыстацца з камфортам. Вядро выносіцца двойчы на дзень у калідорны клозэт. Пах у камэры — бонусам.
Дал интервью своему другу, частному детективу из Флориды Стиву Дуднику.
Сёньня шмат хто ўспрымае падзеі вакол нас праз прызму кансьпіралогіі: маўляў, усё ідзе паводле таемных змоваў, сакрэтных лябараторый і падпольных дамоўленасьцяў. Але ці сапраўды гэта так? І ці можам мы зразумець геапалітыку, калі будзем здагадвацца, а ня глядзець на факты?
Дазвольце мне прапанаваць свой погляд — просты, але заснаваны на рэальным аналізе таго, што адбываецца ў сьвеце.
Адна з галоўных памылак беларусаў, украінцаў і расейцаў — гэта ўпэўненасьць, што ўвесь сьвет круціцца вакол іх краіны. Мы называем гэта беларусацэнтрызмам, украінацэнтрызмам, расейскацэнтрызмам. Іншымі словамі — перакананьне, што ўсё, што адбываецца ў сьвеце, робіцца з-за нас ці дзеля нас.
Але гэта — ілюзія. Насамрэч кожная краіна глядзіць на падзеі праз уласныя інтарэсы, фармаваныя гісторыяй, геаграфіяй, памяцьцю, страхам і эканомікай.
«Нельга зразумець паводзіны дзяржавы, не зразумеўшы яе геапалітычнага становішча» — Джордж Кэнан.
The White House
Washington, D.C. 20500
June 30, 2025
Mr. John Coale
Deputy Assistant to the President of the United States
Deputy Special Presidential Envoy for Ukraine
The White House
1600 Pennsylvania Avenue NW
Washington, D.C. 20500
Dear Mr. Coale,
We respectfully call on you to take immediate and personal action to secure the release of Ales Bialiatski, the 2022 Nobel Peace Prize laureate and founder of the Belarusian Human Rights Center Viasna.
We were encouraged to learn of President Donald Trump’s nomination for the Nobel Peace Prize. It is only right that his efforts to advance peace and international stability are gaining global recognition.
At the same time, we must draw your attention to the continued imprisonment of Mr. Bialiatski — one of the few Nobel Peace Prize recipients in history who was behind bars when the award was granted. Since July 14, 2021, he has been unjustly imprisoned following a politically motivated and fabricated prosecution. In March 2023, he was sentenced to 10 years in prison. His case is not only a grave injustice, but also a symbolic test of the world’s commitment to defending human rights and democratic values.
Over the past 28 years, Mr. Bialiatski and Viasna have earned some of the world’s most prestigious human rights honors, including the U.S. State Department’s Human Rights Defender Award and the Albie Award from the Clooney Foundation for Justice. Yet, his case remains dangerously underrecognized by the international community. Today, he is just one among more than 1,200 political prisoners in Belarus — effectively held as a political hostage by a regime seeking to erase the very values of freedom and human dignity that he has spent his life defending.
According to human rights monitors, at least seven political prisoners have died in custody due to torture, abuse, or medical neglect. Mr. Bialiatski — now in his sixties and suffering from health issues — is classified by Belarusian civil society as a prisoner at particularly high risk.
Mr. Coale, we believe the United States — and President Trump personally — can help bring about Mr. Bialiatski’s release. Your previous efforts, including the high-level U.S. delegation visits to Minsk and the successful release of political prisoners such as Youras Ziankovich, are proof that American influence is real and effective when mobilized with purpose.
We respectfully urge you to raise Mr. Bialiatski’s case at the highest level and recommend that President Trump publicly call for his release as a demonstration of American global moral leadership.
Your leadership, combined with the moral authority of President Trump as a Nobel nominee, can once again make a difference. As July 14 approaches — marking four years since Mr. Bialiatski’s arrest — his release would send a powerful global message and serve as a profound gesture ahead of his birthday on September 25.
Even during his sentencing, in his final speech at the trial, Mr. Bialiatski called not for revenge, but for dialogue and national reconciliation. His freedom would be the first meaningful step in that direction — with the United States leading the way.
For further correspondence, please contact: ziankovich@freebelarus.info
Respectfully,
Members of the Human Rights Center “Viasna”
Participants in the Campaign for the Release of Ales Bialiatski:
| /-/ | Leanid Sudalenka, former Belarusian political prisoner sentenced for 5 years prison time, released after 2.5 years |
| /-/ | Youras Ziankovich, Esq., a U.S. citizen, former Belarusian political prisoner sentenced for 13 years prison time, released after 4 years |
| /-/ | Aliaksandr Antaniuk, former Belarusian political prisoner sentenced and served 1.5 years in prison |
Знайшоў тут у сябе на кампутары падборку старых артыкулаў 2014-2021 гадоў. Вырашыў “скарміць” іх ШІ, каб той прааналізаваў, што атрымалася, а што не з пункту гледжаньня сёньняшняга дня. Цікавы вынік атрымаўся. Далей даю тэкст, падрыхтаваны ШІ.
Пасьля прачытаньня ўсіх тваіх тэкстаў (2014–2021), магу прапанаваць аналітычны агляд з фокусам на:
Цяпер падам рэцэнзію на кожны артыкул асобна.
Continue reading this entry »
Вось з гэтага чату (гл.унізе) з адным вядомым украінскім адвакатам пачаліся мае прыгоды з “вайсковым пераваротам”.
Чалавек імем Жэня ў крымінальнай справе фігураваў як КРУКОВІЧ Яўген Пятровіч, 01.09.1987 году. Ён даў паказаньні на папярэднім сьледзтве, а ў суд не зьявіўся, сказаўшы, што знаходзіцца за мяжой. Суд прыняў гэтае тлумачэньне, і нашыя хадайніцтвы пра заслухоўваньні яго ў судзе адвёў.
Continue reading this entry »
Цудоўная навіна сёньня з раніцы! Генерал Keith Kellogg вызваліў яшчэ 14 закладнікаў рэжыма. Дзякуй, President Donald J. Trump, за выдатную працу! Віншую ўсіх вызваленых і іх сем’і!Меньш за два месяцы таму я сам быў у гэтым жа пакоі, разгублены і агаломшаны колькасьцю людзей, што прыйшлі мяне сустрэць, і марыў толькі пра тое, каб дарвацца да тэлефона, каб паразмаўляць нарэшце з жонкай пасьля 4 год разлукі.
